Robert Lewandowski. DORTMUND - BAYERN 1:0 (11 kwietnia 2012)

Bohater meczu i jak Bóg da nasza nadzieja na gwiazdę EURO2012.

Lejb Fogelman. żydowski kolega ze szkolnej ławki Kaczyńskich

Lejb Fogelman

Leszek bez korony na głowie

Z Lechem Kaczyńskim chodziłem do jednej szkoły, warszawskiego Liceum nr 41 imienia Joachima Lelewela. Trafiłem tam, bo wyrzucono mnie z liceum mokotowskiego. A udało się to dzięki panie Annie Radziwiłł, wspaniałej nauczycielce historii, która się mną zaopiekowała, wzięła mnie do swojej klasy. Ta późniejsza minister edukacji, autorka podręczników, miała dość duży wpływ i na mnie i na braci Kaczyńskich. I na nasze losy, bo kiedy pojawiłem się w Lelewelu, posadziła mnie w jednej ławce z Leszkiem Kaczyńskim. Nie wiedziałem wtedy, że jest ich dwóch. Przywitałem się, rozmawialiśmy chwilę. A potem się odwracam do tyłu i przeżywam zdziwienie, bo Leszek siedzi w jednej z tylnych ławek. Patrzę na bok - też siedzi. Zastanawiam się, dlaczego widzę podwójnie? Klasa patrzy na mnie i się śmieje. Tak się dowiedziałem, że jest ich dwóch, że oprócz Leszka jest Jarek.

Kumplowałem się z oboma, ale nieco bliżej byłem z Leszkiem, który odwiedzał mnie nawet w domu. Leszek, Jarek i ja interesowaliśmy się historą. Mówili do mnie "Lońka". I szybko zafascynowaliśmy się własną odmiennością, tym jak bardzo się różnimy, jak inne światy reprezentujemy. Ja wychowałem się w małym miasteczku, gdzie żyli niemal sami Żydzi. To było też środowisko robotnicze, moja mama była krawcową w fabryce. Potem przeniosłem się do Warszawy, na Mokotów. Wtedy trafiam na braci, najbliżej Leszka. To są zupełnie inne chłopaki niż ja, inaczej myślą, zupełnie inaczej znają historię, prezentują odmienne podejście. Na przykad o Katyniu dowiedziałem się od nich. Jeden z chłopaków z klasy zaczął o tym opowiadać, mówić, że to zbrodnia Rosjan. Inny jednak zaczął to kwestionować. Pamiętam, że bracia zareagowali ostro, prawie doszło do bójki, a potem opowiedzieli mi wszystko co o tym wiedzieli, a wiedzieli sporo.

Po raz pierwszy spotkałem ludzi, którzy byli polskimi patriotami, przywiązanymi do tradycji, a jednocześnie bardzo otwartymi na inne poglądy, inne doświadczenia, bez żadnego endeckiego nalotu. I ja z kolei dla nich byłem otwarciem na nowy, nieznany świat. Jeździłem wtedy na żydowskie obozy dla młodzieży, gdzie dużo dyskutowano o filozofii, historii, polityce. Tę moją wiedzę w naszych rozmowach przyjmowali z ciekawością. Zderzały się nasze dwa światy i wzajemnie się sobą fascynowaliśmy. Czasem oczywiście w sporze, a nawet niekiedy wzajemnie się świadomie prowokowaliśmy. Lubiliśmy dyskusje.

Te wspomnienia wracają, coraz bardziej tę obopólną fascynację sobie uświadamiam, chociaż już w lutym 1969 roku wyjechałem z Polski do Stanów Zjednoczonych. Wróciłem do Polski po ponad 20 latach, ze słabym w międzyczasie kontaktem ze sprawami polskimi. Ale kiedy czytam ich wspomnienia, wypowiedzi, w tym "Afabet braci Kaczyńskich", uświadamiam sobie, że i dla nich kontakt ze mną był mocnym przeżyciem. Pewnie jeszcze mocniejszym niż dla mnie, bo ja potem szybko wszedłem w zupełnie inny, amerykański, świat. Tym bardziej, że PRL była krajem w którym każda inność była rzadkością, nowością, budziła ciekawość. Znaleźliśmy więc wspólny język, zaprzyjaźniliśmy się, byliśmy sobą zafascynowani.

Gdy spotkaliśmy się ponownie, Leszek był dla mnie serdeczny. Rozmawialiśmy zawsze jak koledzy z liceum, nawet kiedy już był prezydentem. Kilka razy w takiej rozmowie klepnąłem go w plecy, szturchałem, jak to robiliśmy w młodości, jak robią kumple. Łapałem wtedy zdziwiony wzrok jego otoczenia, bo to przecież prezydent Polski. Ale dla mnie na zawsze pozostał Leszkiem z ławki licealnej i ze studiów.

Bo przez rok studiowaliśmy razem, prawo na Uniwersytecie Warszawskim w pamiętnym roku 1968. Pamiętam z tego okresu obóz przysposobienia wojskowego, gdzie robiłem mu różne dowcipy, jak przydeptywanie jego długiego płaszcza, kościuszkowskiego szynela wojskowego, którego poły sięgały mu aż do ziemi. Popychałem wtedy Leszka, płaszcz trzymałem nogą i on wypadał z szeregu, co powodowało wrzask prowadzącego zajęcia pułkownika.Zresztą, Kaczyńscy, niezależni z natury, ciągle na tych zajęciach wpadali w jakieś tarapaty. Raz wpadliśmy w kłopoty razem, bo wspólnie, z dwoma czy trzema innymi kolegami, odmówiliśmy podpisania deklaracji wsparcia dla inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację.

To byli chłopcy roztargnieni, zwłaszcza Leszek był trochę takim gapą. Co nie znaczy, że byli frajerami. Jak ktoś im podskakiwał, próbował fikać, to miał zawsze do czynienia z dwoma. Jeden łapał wtedy z przodu, drugi z tyłu i napastnik nie miał szans. Wszyscy szybko się o tym przekonali.

Zwłaszcza, że byli niesamowicie inteligentni.  Leszek miał niezwykłą pamięć do szczegółów, potrafił przypominać mi o urodzinach członków mojej rodziny, co dla mnie było trudne do spamiętania.

I takimi kumplami z dzieciństwa dla mnie pozostali. Ciężko mi było na nich patrzeć jako na poważnych polityków. Pewnie dlatego, że funkcjonowaliśmy w zupełnie innych rzeczywistościach. Jak spotykaliśmy się potem to rozmawialiśmy, choć może trudno w to uwierzyć, o filozofii, ekonomii, polityce. No i oczywiście o dawnych, pięknych czasach w liceum imienia Lelewela i na Uniwersytecie Warszawskim. Dla mnie to zawsze był Leszek, nawet jeśli prezydent, to tak serdeczny, że bez żadnej korony na głowie.

Lejb Fogelman

Warsaw

+48 22 690 6110

• lfogelman@dl.com
• Download Bio PDF

Lejb Fogelman

Partner

Lejb Fogelman is a senior partner. His practice centers on international business transactions in Poland, including private equity, privatization, corporate reorganizations, joint ventures, financings, public offerings and M&A. Lejb Fogelman is a member of the firm’s Executive Committee.

Representative Matters

• Represented Raiffeisen Bank International AG on the acquisition of a 70% share in Polbank EFG.
• Represented RPG Partners/Bakala Crossroads in the proposed acquisition of Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów S.A., Kopalnia Węgla Brunatnego Konin w Kleczewie S.A. and ZE PAK S.A. from the Polish State Treasury.
• Represented RWE and EDF in the proposed acquisition of ENEA S.A. shares from the State Treasury in the privatization process.
• Represented BNP Paribas in connection with the proposed acquisition of BZ WBK S.A.
• Represented AIG in the merger of its Polish consumer finance business into Santander’s Polish bank.
• Represented Fortis Bank Polska S.A. in connection with the takeover of banking assets of BNP Paribas Polish Branch.
• Represented BRE Bank S.A. in its PLN 2 bn rights issue.
• Advised and represented UniCredit in negotiations with the Polish government and in proceedings before the Polish Banking Supervisory Commission concerning the merger of Bank BPH into Bank Pekao, as well as in the spin off of assets from Bank BPH to Bank Pekao and the sale of BPH to GE Money Bank.
• Represented multinational companies in a wide variety of transactions and dealings with the Polish Government.
• Advised major Polish companies and the Polish Government on privatization, financings, public offerings, restructuring and regulatory issues.
• Represented several leading private equity clients in a variety of transactions in Poland.
• Advised and negotiated on behalf of Lockheed Martin on its $3.5 bn sale and financing of 48 F 16 multi role combat jets to the Polish Government and the related $6 bn offset contract.
• Represented several leading multinational corporations in acquisitions of Polish companies, including those in the banking and financial sector, pharmaceuticals, food and beverage, retail, real estate, construction, mining, energy, telecommunications, health and chemicals.
• Represented clients in several pioneering capital markets transactions in Poland, including the first takeover of a publicly held company, first delisting of a publicly held company and an IPO combined with a merger of publicly held companies.
• Represented major Polish banks and other financial institutions in connection with GDR issuances, listings on the Warsaw and London Stock Exchanges and IPOs.
• Advised clients on most of the major mergers of financial institutions in Poland.
• Advised clients on restructuring of capital groups.
• Represented numerous clients in privatization matters, including the privatization of the largest Polish mining enterprise, Poland’s telecom operator, and several large Polish banks and financial, industrial and service enterprises for Citibank, Allied Irish Banks, ABB Daimler Benz, GE Aircraft Engines, Tractebel S.A., PLL LOT S.A., Accor Group, PepsiCo, Inc. and US Steel Corp.

Awards and Recognition

• IFLR 1000: leading lawyer in M&A (2008-2011)
• Chambers Global: Senior Statesman in Corporate/M&A (2010-2011), leading lawyer in Corporate/M&A (2003-2009)
• Chambers Europe: Senior Statesman: Private Equity (2009-2011), Corporate/M&A (2010-2011), Capital Markets (2008), leading lawyer in Corporate/M&A (2007-2009), leading lawyer in Capital Markets (2007)
• EMEA Legal 500: listed in Corporate/M&A (2008-2011)
• PLC: Private Equity: recommended in private equity (2008)

Education

• Harvard Law School, 1981, J.D.
• Columbia University, 1975, M.A. 1975; M.Phil
• University of Paris, Sorbonne, 1972, Cert.
• State University of New York, 1972, B.A.
• Moscow University, 1977-1978, Fulbright IREX Scholar

Bar Admissions

• Massachusetts

Languages

• Polish
• English
• Russian
• French

2007-11-17 00:07

“Zycie bon vivanta stalo sie dla mnie nudne”

Lejb Fogelman, bywalec salonów, Zyd polskiego pochodzenia i Amerykanin z

wyboru, opowiada o patriotyzmie, tozsamosci Europy, szkolnych kolegach

Kaczynskich, warszawskim sztetl i znajomosci z Hajle Sellasje. W DZIENNIKU

rozmawia z nim Robert Mazurek.

ROBERT MAZUREK: Tlukl sie pan z Kaczynskimi.

LEJB FOGELMAN: To znaczy razem z nimi tluklem sie z innymi chlopakami. Pare

razy sie zdarzylo. Ja tego nie pamietam zbyt dobrze, ale Leszek Kaczynski

przypomina sobie wszystko swietnie. Twierdzi nawet, ze stoczylismy jakis

heroiczny bój.

Pan znal ich z podwórka?

Chodzilismy tez razem do klasy, do liceum Lelewela. Zostalem wyrzucony z

poprzedniej szkoly za niesubordynacje, niewyparzony jezyk. Pamietam, ze

rozmawialismy czesto z Leszkiem. Obaj byli erudytami, wiec to nie byly

tylko blahe rozmowy. Ja Jarka i Leszka Kaczynskich znam zupelnie innych niz

ich dzisiejszy image.

Nie opowiada pan zbyt czesto o znajomosci z nimi.

Bo to wszystko mialoby jakies polityczne znaczenie, a mysmy sie przeciez

znali jako chlopaki.

Niedawno spotkalismy sie przy jakiejs okazji i zaszokowal mnie Leszek,

pytajac: “Sluchaj, niedlugo beda urodziny twojego brata, prawda?”. On to

pamietal po czterdziestu latach.

Cyborg jakis!

Nie, on ma taka pamiec. Spektakularna!

Po maturze, podobnie jak Kaczynscy, poszedl pan na prawo.

Bylem na nim tylko rok i w 1969 r. wyjechalem z Polski. Wczesniej jednak

bylem na studenckim obozie wojskowym. To bylo w czasie napasci na

Czechoslowacje. Organizowano jakies wiece z poparciem dla inwazji. Studenci

sie do tego nie palili, wiec przyjechal politruk i kpil z Pepików, którzy

nie chca walczyc.

Tu znowu zapamietalem Kaczynskich, którzy sie zachowali bardzo godnie, bo

byli wsród tych naprawde nielicznych, którzy przeciwko temu glosno

protestowali.

Wykladowcy studium wojskowego przeszli do legendy.

Umówmy sie, to nie byly jakies orly, a raczej sami kretyni.

Przez czesc kolegów bylem bardzo lubiany, bo sie strasznie z nich smialem i

ignorowalem trepów. Inni mnie szczerze za to nienawidzili, bo ten j.y Zyd

sprowadzal na nich klopoty, wiec mieli ochote mnie stluc.

To byl sierpien 1968 r. Wczesniej byl marzec.

Siedzialem tydzien w areszcie, ale za nic, tak profilaktycznie. Zreszta sie

rabneli, bo ja bylem Lejb, a zostalem aresztowany jako Luba.

W ten sposób zostal pan Rosjanka.

Tak. Wypuscili mnie od razu, a ja szedlem tam jak hrabia Monte Christo -

juz mialem plany, ze moze uciekne, podkop zrobie (smiech).

Jak chlopak z Legnicy trafil na inteligencki Zoliborz?

Ja trafilem na ten gorszy Zoliborz.

Ale skad ta Legnica, skoro rodzice pochodzili z Mazowsza?

To byla niewyksztalcona biedota zydowska.

Ojciec mamy byl chasydem u cadyka z Góry Kalwarii, domokrazca, a tata ojca

- chasydem od cadyka z Radzymina, przymierajacym glodem szewcem. Przed

wojna rodzice mieszkali w Pultusku, w którym zreszta nie ma ani sladu po

tych ludziach.

Wojne przetrwali w Zwiazku Sowieckim.

Pracowali w Warszawie, gdzies na Nalewkach. Niemcy bardzo szybko rozprawili

sie z Zydami w Pultusku, wiec wiedzac, co sie swieci, uciekli na wschód.

Najstarszy brat ojca, stryj Lejb, po którym odziedziczylem imie, walczyl

wczesniej w kampanii wrzesniowej, potem trafil do komory gazowej.

Rodzice byli komunistami?

Nie bardzo. Tata byl przed wojna w Bundzie. Po wojnie wyrzucono go z partii

po rozwodzie z mama.

Mama zas, przed wojna w skautingu syjonistycznym, byla zawzieta

antykomunistka i komunistami gardzila.

Ma pan tu na stole rewelacyjne zdjecie. Ta mala dziewczynka to pan?

Ten mlody mezczyzna to ja, tutaj mama Rojza, tata Chaim, ten chasyd to

dziadek Naftula i moja ukochana babcia Nesha, a obok wszystkie ciocie i

wujowie. Na stole trzymaja zdjecie cioci Racheli i wujka Szyje, którzy juz

wtedy byli w Izraelu.

I przekreslony portret Stalina na scianie.

Bo to bylo robione gdzies w jakims budynku spóldzielni, w stolówce. Jak

tylko zrobili zdjecie, to przekreslili na nim portret Stalina.

Czym sie zajmowali rodzice?

Tata byl krawcem i w malej zydowskiej spóldzielni pracy wspial sie na

szczyt – stanowisko dyrektora technicznego.

Mama – po rozwodzie – pracowala w fabryce. Z poczatku mieszkalismy w

trójke, z moim starszym bratem Borysem, architektem, który wyladowal w

Szwecji, a teraz komponuje i gra tam jazz.

No jasne, kazdy Zyd jest skrzypkiem.

Ja mam fatalny sluch.

Bo jest pan zbyt polski.

Nie, wszystko poszlo w brata. Legnica byla niesamowitym miastem. Zylo w nim

kilka tysiecy Zydów, Cyganów, Niemców, którzy nie zdazyli uciec, kilka

tysiecy Greków i Jugoslowian, a i wszyscy Polacy byli obcy, bo zza Buga. No

i na dodatek w miescie mieszkaly tysiace zolnierzy Armii Czerwonej:

Kalmuków, Gruzinów, Rosjan.

Rozmawial pan w jidysz?

Dzieciaki mówily po polsku, rodzice rozmawiali ze soba w jidysz, wiec my z

nimi tez. To byla zydowska okolica, takie male sztetl. Prosze pamietac, ze

dla takiego chlopca cale uniwersum to kilka ulic na krzyz i ja tez pierwsze

kilka lat w takim sztetl zylem.

Duzym przezyciem byla dla pana przeprowadzka do Warszawy?

Przenioslem sie tu z mama i bratem, jak mialem 12 lat. Najwiekszym szokiem

byla dla mnie nie stolica, ale warszawscy Zydzi, którzy nie byli wychowani

w etnicznym srodowisku zydowskim. Ja bylem w zydostwie totalnie zanurzony.

Tak jak pan na co dzien nie mysli o tym, ze jest Polakiem, tak ja nie

myslalem o tym, a wiedzialem, ze jestem Zydem. Oni byli swiatowi,

kosmopolityczni, a ja wtedy czytalem “Wojne zydowska” Józefa Flawiusza i

bardzo ja przezywalem.

Duzo pan czytal?

W Legnicy nie bylo zadnych innych impulsów, ksiazki nie mialy konkurencji,

wiec czytalem bardzo duzo.

Marzec byl dla wielu czasem dramatycznych wyborów.

Dla wielu polskich Zydów byl to czas, gdy oni stawali sie polskimi Zydami.

Dla mnie to bylo zupelnie inne przezycie: ja przestawalem byc polskim Zydem

i stalem sie Zydem po prostu. Choc jednoczesnie uwazalem, ze tu jest nasza

ojczyzna.

Mial pan poczucie straty?

Czulem sie jak roslina wyrwana z ziemi, która nie wie, czy jeszcze gdzies

bedzie mogla zapuscic korzenie.

To byly dramatyczne wydarzenia?

Raczej komiczne. Wyjezdzalem jako pierwszy z rodziny. Mialem jechac do

Szwecji, bo w Polsce panowala opinia, ze w Ameryce tylko bogaty moze sie

wyksztalcic, a w Szwecji kazdy. Na sniadanie jadlem kure z rozna, mama mi

reszte zapakowala, a brat mnie przy jedzeniu namówil, zebym jednak wybral

Stany, to on do mnie dojedzie.

Wiec w ostatniej chwili zamienilem bilet i zamiast do Szwecji pojechalem z

Dworca Gdanskiego o 19.10 do Wiednia. Wczesniej, o 18.00, brat znalazl mnie

kompletnie pijanego.

Tak sie pan z Polska zegnal?

Mialem w bagazu mnóstwo wódki, która kazdy Zyd wiózl do Szwecji, bo tam

strasznie drogo. A ze jechalem do Wiednia, to cos trzeba bylo z ta wódka

zrobic. Pólprzytomny wpadlem na dworzec. Na peronie spotkalem kolege z

roku. Mówie mu: “Florek, jak ja bede w Ameryce, a ty bedziesz cos

potrzebowal, cokolwiek.” “Tak, Lonia” – mówi mi wzruszony Florek. “…To

sobie kup!” – odpowiedzialem mu, pociag ruszyl, a ja wpadlem do przedzialu

z grupa gimnastyków salto mortale i pania, która jechala do Austrii

sprzedawac swoje wdzieki. Akrobaci zjedli moje kurczaki, ale zeby mnie

pocieszyc, wyginali sie na wszystkie strony. Pani z kolei uznala, ze nie

bede potrzebowal zelazka od mamy. Tak dojechalem do Wiednia.

Potem przez Rzym trafil pan do Ameryki.

I tam na lotnisku odebral mnie zaplakany, tlusty, spocony Zyd w jarmulce.

To byl wujek. Obok zdenerwowana pani w peruce, ciocia, tez udawala, ze jest

wzruszona.

Dochodzimy do panskiego legendarnego spotkania z Jimmi Hendrixem.

Jeszcze tego samego dnia wieczorem zadzwonilem do kolegi, który juz tam

byl, Romana Frydmana, dzis wybitnego ekonomisty, który zabral mnie do

klubu. Tego dnia wystepowal w nim Jimmi Hendrix.

Zszedlem do toalety, gdzie nagle wpada jakis Murzyn i krzyczy: “Rece do

góry! Dam wam swoje pieniadze!”. Nic z tego nie rozumialem, bo nie znalem

angielskiego i widzialem tylko, jak kolesie obok podnosza rece i leja po

nogach. To byl Hendrix, mój idol, stanal obok mnie i razem, z

przeproszeniem, odlewalismy sie!

To rzeczywiscie intymny kontakt.

Romek wytlumaczyl mu, ze ja nic nie rozumiem, bo wlasnie przyjechalem z

Polski, co bylo dla Hendrixa nie mniejsza egzotyka niz dla mnie spotkanie z

nim. Spytal, co mi sie najbardziej spodobalo w Ameryce, wiec mu

odpowiedzialem, ze piekny, gigantyczny sernik, który widzialem na górze, bo

tylko to przyszlo mi do glowy. I on mi kupil ten wielki sernik, który zaraz

mi zjadly tanczace wokól niego piekne, najarane panny. Na tym sie skonczylo

moje pierwsze i ostatnie spotkanie z Hendrixem.

Ale spotkanie z nim pomoglo panu raz jeszcze.

Calkiem niedawno do Warszawy przylecial niejaki Seal, murzynska megagwiazda

pop. Spotykamy sie na jakims przyjeciu i ja mu te historie opowiedzialem.

Na co on, potezny, dwumetrowy dryblas krzyknal na cala sale: “Chlopaki,

chodzcie tu, ten facet sikal z Hendrixem!”

Zaraz pan powie, ze tanczyl z Janis Joplin.

Nie, ale za to bardzo chcialem.

Wyksztalcil sie pan w Stanach.

Skonczylem college, Uniwersytet Columbia, Harvard, bylem rok na Sorbonie.

I rok w Moskwie.

Dostalem stypendium Fulbrighta. W Moskwie mialem zebrac materialy i napisac

ksiazke o porównaniu frondy francuskiej i rewolucji arystokratycznej w

Rosji. Chodzilo o to, by wykazac, jak powstaje ideologia legitymizujaca

dojscie oligarchii do wladzy.

Temat w Rosji zawsze aktualny.

I ciekawy, ale bylem do niego zupelnie nieprzygotowany, bo nie liczylem, ze

Rosjanie mnie wpuszcza, ale o dziwo wpuscili.

Wyladowalem w Moskwie w 1977 r. Przez rok nic nie robilem, bylem

nieprawdopodobnie bogaty jak na tamte realia i atrakcyjny towarzysko, jak

to Amerykanin mówiacy dobrze po rosyjsku. Chodzilem do takiego

pólopozycyjnego salonu Niki Szczerbackiej, gdzie poeci czytali wiersze,

wystawiano obrazy, a szarlatan Boria Jermolajew “podwiesziwal wieszczi”,

czyli zawieszal jakies przedmioty w powietrzu.

Pierwsze slysze.

Boria byl czwartorzednym rezyserem filmów partyzanckich na Litwie czy

Lotwie, ale w Moskwie byl pierwszorzednym szarlatanem. Kiedys dostal w ryj

od Wlodzimierza Wysockiego, bo fama chodzila, ze Boria nie tylko zawiesza

przedmioty, ale i wyrywa kobiety.

Nic dziwnego, ze sie pan w tej Moskwie ozenil.

Wyswatal nas Wysocki. Poznalismy sie w Teatrze na Tagance i on mówi, chodz,

przedstawie cie najpiekniejszej dziewczynie w Moskwie. I rzeczywiscie, byla

nieprawdopodobna. W dodatku byla nie z tego swiata, bo zostala wychowana

przez babcie arystokratki, taka dziewczyna z Instytutu Dobrze Urodzonych

Panien w Smolnym. Robila kostiumy i scenografie u Liubimowa, najwiekszego

rezysera w Moskwie. A Wysocki byl tam bogiem.

P: Nie ukrywam, ze jestem wyznawca jego kultu. Ukradlem tabliczke z napisem

“Dom – Muzeum Wysockiego”.

O: Zeby bylo smieszniej, jadac tam, w ogóle nie znalem jego piosenek, bo w

Ameryce nie byly dostepne, a w Warszawie w latach 60. slyszano raczej o

Okudzawie niz o nim. Szybko sie przekonalem, jaka ma tam pozycje.

Kiedys po “Wisniowym sadzie” szlismy z nim i dwiema Szwedkami. Nagle

ladujemy na jakims ciemnym podwórku, na srodku którego stoi ogromny bialy

mercedes, który Marina Vlady podarowala Wolodii. Tylko ze ktos spuscil

powietrze ze wszystkich kól. Wysocki wsciekly, a z bramy wychodzi kilku

bojarów w wielkich kozuchach. Podchodza do niego, klaniaja sie przed nim i

mówia: “Wolodia, to my spuscilismy powietrze”. “Dlaczego, riebiata?!”. “Bo

my jestesmy poeci z Riazania, chcielismy ci przeczytac swoje wiersze”.

Chcieli mu napompowac te kola, ale Wysocki, wsciekly, sam je pompuje, a oni

recytuja. Co który przeczyta wiersz, to pada Wolodii do nóg.

Pan to zmysla!

Nie! Naprawde. On tam byl bogiem. Jego pogrzeb w 1980 r. byl pierwsza od

pogrzebu Kropotkina w 1921 r. tak wielka manifestacja.

Ja mialem inne historie, w które trudno uwierzyc. Na Jamajce wzieli mnie za

pólboga!

Z racji urody?

Nie, znajomosci z Hajle Sellasje. Siedzialem tam kiedys z rastafarianami

przy ognisku, notabene z marihuany, po prostu palili cale krzaki,

rozmawialismy i przyznalem, ze wreczalem kiedys kwiaty Hajle Sellasje. To

bylo podczas jego wizyty w Warszawie, a ja bylem w delegacji szkolnej. I

sie zaczelo. Bylem ich gosciem, ale goscinnosc stala sie uciazliwa, bo

ludzie z sasiednich wiosek zbiegali, klaniali mi sie i kazali sobie

opowiadac o tym, jak spotkalem boga. W koncu stamtad ucieklem.

Kiedy pan przyjechal po raz pierwszy do Polski?

W 1989 r. Na poczatku lat 90. zaczalem pracowac w Brukseli i z nudów

zaczalem przyjezdzac do Warszawy. W koncu chyba w 1993 r. tu osiadlem.

Wiele lat temu rozmawialem z panem jako czolowym warszawskim bon vivantem.

Uwazano mnie za jakiegos zydowskiego Wieniawe, co bylo absurdalne, bo po

pierwsze nie ma skamandrytów, po drugie nie ma kawiarni literackich, po

trzecie ja naprawde nie prowadzilem wystawnego trybu zycia.

A po czwarte nie mial pan konia.

Ale móglbym miec. Nie jezdze konno, bo gdybym jezdzil na arabie, zostaloby

to potraktowane jako prowokacja. Nie ma beau mond’u, wiec nie ma bon

vivantów.

Z dystansem, ale jednak wpisywal sie pan w ten stereotyp. Teraz juz nie.

Bo to sie stalo nudne. Kiedy przyjechalem do Warszawy i pojawilem sie w

kilku miejscach, poznalem ludzi i zafascynowala mnie ta efemeryczna slawa.

Ale dostrzeglem osoby, które byly od niej uzaleznione. Moja zabawa z tym

skonczyla sie szybko, bo cóz z tego mozna wyciagnac? Jedno, dwa zdjecia

wiecej w kronice towarzyskiej? Na otwarciu nowej restauracji nie ma zadnego

dyskursu.

Porozmawiajmy o panskiej tozsamosci. Jest pan Zydem.

I goracym syjonista. Jestem proizraelski, zeby miec dokad wyjechac, zeby

miec miejsce, gdzie Zyd bedzie mógl byc Zydem, jesli mi sie w Polsce nie

spodoba.

Byc moze kiedys zamieszkam w Izraelu, ale na razie czuje ulge, ze nie

jestem nigdzie u siebie i nigdzie nie jestem na stale. Dlatego strasznie mi

sie podoba w Polsce.

Nie jest pan tu u siebie?

Nie, choc nie mam z tego powodu zadnego poczucia krzywdy. Dla wielu ludzi

tymczasowosc to przeklenstwo, dla mnie to ulga. Oczywiscie wiem, ze kazdy

czlowiek jest inny, ale ja jestem inny w fenomenologicznym sensie. Po

prostu moje jestestwo definiuje sie przez innosc. To z jednej strony daje

ogromna samotnosc, a z drugiej dzika wolnosc, która jest spowodowana przez

brak przynaleznosci. Oczywiscie ta wolnosc, swoboda moze przerodzic sie w

anarchie, jesli nie ma etosu.

Rozmawiamy 11 listopada. Odczuwa pan jakis sentyment polski?

Mówimy po polsku, chyba nie najgorzej mi to wychodzi, nawet poezja mojej

mowy jest polska. Ogromna czesc gliny, z której sie skladam, jest polska i

nie mam zamiaru temu zaprzeczac. Uwazam zreszta, ze Polak powinien byc

patriota.

Ale ja nie pytam o poglady na polskosc, tylko o sentyment.

Jasne, ze jak widze Polaków walczacych z Niemcami, gdybym byl tu we

wrzesniu 1939 r., to walczylbym po stronie polskiej i mam nadzieje, ze

bylbym w stanie oddac za Polske zycie. Tak samo jak mam nadzieje, ze bylbym

w stanie oddac zycie za przetrwanie panstwa Izrael i za Ameryke, której

jestem obywatelem.

Jest pan konserwatysta.

To prawda. Uwazam, ze Europa idzie w strone absurdalnego niezrozumienia

swojego etosu. To utopia, ze uda sie stworzyc jakis ogólnoswiatowy

oswieceniowy raj, w którym wszystkie poglady beda racjonalne i wszystkie

beda szanowane. Trzeba dbac o swa tozsamosc.

P: Niektórzy mówia, ze w dobie globalizacji nadmierne jej podkreslanie moze

byc opresyjne wobec innych.

O: To szczególny absurd.

Spolecznosc Europy jest ewidentnie slepa i nie potrafi sobie poradzic w

sytuacji konfliktu cywilizacyjnego, w którym zyjemy. Europa za wszelka cene

próbuje zaprzeczyc swoim chrzescijanskim korzeniom, poniewaz uwaza, ze

trzeba zerwac z przeszloscia, w której byly równiez rzeczy straszne. To

duzy blad. Oczywiscie, ze w historii byly rzeczy zle, ale zaprzeczanie

chrzescijanskim podstawom naszej cywilizacji niczego nie zmieni, a tylko

oslabi europejskiego ducha.

A dlaczego to takie wazne?

Czlowiek cierpiacy na amnezje nie potrafi zyc samodzielnie, nie poradzi

sobie w swiecie, prawda? Tak samo cywilizacja cierpiaca na swego rodzaju

amnezje nie jest w stanie sobie poradzic sobie we wspólczesnym swiecie.

Europa bardzo szczyci sie swoja otwartoscia.

To piekne, ale to nie oznacza zerwania ze swym dziedzictwem. Brak pamieci o

nim wyjalawia. W najlepszym dla Europy wypadku po prostu pozbawi ja to sil

twórczych, zywotnosci, koloru. To mnie boli, bo ja jestem Europejczykim,

czescia kultury judeochrzescijanskiej. Kocham taka Europe i chcialbym, by

przetrwala.

P: Za lekko pana potraktowalem. Wyjde na jakiegos filosemite.

O: Filosemityzm straszna rzecz: jakby sie pan nad jakims kaleka litowal.

Straszne.

P: OK, jestem antysemita.

O: To juz lepiej.

—–

Lejb Fogelman, historyk, prawnik, szef kancelarii prawniczej Dewey &

LeBoeuf – jednej z najwiekszych firm prawniczych na swiecie. Dzieli swój

czas miedzy Warszawa a Nowym Jorkiem

Trzy wersje katastrofy smoleńskiej (10 kwietnia 2012)

WTA MIAMI Radwańska - Szarapowa 7:5 6:4 (31 marca 2012)

Agnieszka Radwańska wygrała w sobotę turniej WTA Tour w Miami - najważniejszy po wielkoszlemowych turniej na świecie, pokonując w finale wiceliderkę rankingu, Rosjankę Marię Szarapową 7:5, 6:4. - Agnieszka wytrzymała nie tylko trudny fizyczne i techniczne tego pojedynku, ale wykazała się niezwykłą odpornością psychiczną. Ona jest stworzona do takich wyjątkowych wyzwań. Gra najważniejsze mecze, finały, jakby to była nieważna faza. Podziwiam ją za to - mówi legenda polskiego tenisa, Wojciech Fibak. I apeluje, żeby w dniu jej największego sukcesu w karierze pamiętać o jej rodzicach, którzy mają największy wkład w jej sukcesy i Ryszardzie Krause, który pomagał w treningach na Florydzie, gdy miała 16 lat.